Αρκετές φορές στις συνεδρίες, έχω έρθει αντιμέτωπη με ανθρώπους οι οποίοι διστάζουν ή έχουν άρνηση να νιώσουν και να δείξουν το θυμό τους. Γιατί συμβαίνει αυτό; διότι τις περισσότερες φορές φοβούνται ότι θα βλάψουν ή και θα διαλύσουν τη σχέση τους. Η αλήθεια όμως είναι ότι αποφεύγοντας το συναίσθημα του θυμού, βλάπτουν κυριολεκτικά τον εαυτό τους και αρκετά συχνά έρχονται αντιμέτωποι με αυτοάνοσες ασθένειες.

Η Άννα (όνομα τυχαίο) είναι μια γυναίκα ανεξάρτητη τόσο επαγγελματικά όσο και οικονομικά και αρνείται να θυμώσει καθ’ οποιοδήποτε τρόπο. Όταν διαπίστωσε ότι ο άντρας της είχε εξωσυζυγική σχέση, το μόνο που την έμελλε ήταν να κρατήσει τον γάμο της. Να  καλύψει τον άντρα της, να πάρει το μέρος του, να τον δικαιολογήσει για να μην τον χάσει. Να μην είναι εκείνη που θα πάρει την απόφαση και διαλυσει την οικογένειά τους, να τον υπερασπιστεί ακόμα κι όταν είχε φύγει από το σπίτι για να ζήσει ελεύθερος, κι όταν γύρισε χωρίς καμία εξήγηση κι όταν έφυγε για δεύτερη και τρίτη φορά.

Η Άννα δήλωσε ότι ο θυμός κάνει τους ανθρώπους βίαιους. Αλήθεια είναι ότι ο ανεξέλεγκτος θυμός γίνεται επικίνδυνος και μπορεί να μας οδηγήσει σε συναισθηματική και σωματική κακοποίηση. Κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, αυτό που μετράει πάνω από όλα, είναι η ασφάλειά μας. Όμως ο θυμός είναι ένα υγιές συναίσθημα, μας ταρακουνάει για να μας υπενθυμίσει να βάλουμε τα όριά μας. Ότι αδικίες και προσβολές δεν είναι ευπρόσδεκτες στη ζωή μας. Μας αναγκάζει να πάρουμε θέση, να μιλήσουμε, να διεκδικήσουμε τον προσωπικό μας χώρο, το ‘’οξυγόνο’’ μας και ορισμένες φορές αυτό σημαίνει ότι καλούμαστε να αλλάξουμε ριζικά τη νοοτροπία και τη ζωή μας.

Τι μπορείτε όμως να κάνετε ώστε να διαχειριστείτε καλύτερα το θυμό μέσα στη σχέση σας;

Αποφύγετε να καταπιέσετε το θυμό σας και επιλέξτε συνειδητά να τον διαχειριστείτε σωστά. Ο θυμός οφείλει να εκφράζεται και όχι να συνθλίβεται. Με λίγα λόγια, εάν αφήσετε το θυμό να σας κυριεύσει και επιτρέψετε να γίνετε επιθετικοί, καλό είναι να θυμάστε, ότι αυτό είναι επιζήμιο για τη σχέση σας αλλά και για κάθε μορφής σχέση. Την ώρα που ‘’βγαίνουμε από τα ρούχα μας’’ θέλουμε να φωνάξουμε, γινόμαστε έντονοι και στήνουμε στον τοίχο αυτόν που μας φταίει. Κατανοητό αλλά στρατηγικά είναι λάθος γιατί ο ‘’φταίχτης’’ όχι μόνο θα πληγωθεί αλλά τελικά θα βγει κι από πάνω. Έτσι πριν εκφράσετε το θυμό σας βεβαιωθείτε ότι μπορείτε πολιτισμένα να μιλήσετε για το περιστατικό που σας ενόχλησε χωρίς να εκραγείτε. Κάντε λίγο στην άκρη και επανέλθετε όταν θα είστε πιο ήρεμοι. Όσο περισσότερο εξασκείστε σε αυτό τον τρόπο επικοινωνίας και προστασίας του εαυτού σας, θα ανακαλύψετε ότι δεν έχετε κανένα λόγο να νιώθετε και να συμπεριφέρεστε σαν ηφαίστειο.

Υπάρχουν δύο τρόποι έκφρασης θυμού. Ο πρώτος είναι ο καταστροφικός. Παράδειγμα αυτού αποτυπώνεται στην ταινία “Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;”. Η του σκηνή τσακωμού μεταξύ του Τζορτζ και της Μάρθα είναι ένα από τα πιο έντονα και ανησυχητικά παραδείγματα. Το ζευγάρι εκτοξεύει προσβολές και κατηγορίες ο ένας στον άλλον, αποκαλύπτοντας τις βαθύτερες ανασφάλειες και τα μυστικά τους. Η σκηνή είναι μια ισχυρή απεικόνιση της καταστροφικής δύναμης του θυμού και της πικρίας. Τι μπορείτε να κάνετε εάν βιώνετε οξύ θυμό; Περιμένετε μέχρι να υποχωρήσει και μετά συζητήστε όσο πιο ήρεμα μπορείτε.

Ο δεύτερος τρόπος είναι ο εποικοδομητικός διάλογος. Με απλά λόγια, μιλάμε ήρεμα και δηλώνουμε τον θυμό μας χωρίς όμως να εκτραχυνθούμε. Όταν εξασκηθείτε σε αυτόν, θα ανακαλύψετε ότι συχνά, μεταμορφώνει το θυμό σε ένα άλλο συναίσθημα το οποίο συνήθως είναι καλά κρυμμένο. Πολλές φορές ο θυμός κρύβει θλίψη, απογοήτευση ή και άγχος. Η λύση έρχεται μέσω του διαλόγου κι είναι πάντα η πιο σωστή επιλογή.

Αναγνωρίστε τον θυμό και την προέλευσή του. Ο θυμός είναι ένα έντονο συναίσθημα και δεν μας επιτρέπει να τον χρησιμοποιήσουμε με απλότητα. Δεν μπορούμε να πούμε “δεν τρέχει τίποτα, θύμωσα”. Γίνεται εσωτερικά μια έκρηξη και οφείλουμε να την αναγνωρίσουμε.

Ένας άνθρωπος που έχει εξασκηθεί να “ακούει” τα συναισθήματά του, δηλώνει πως είναι θυμωμένος τώρα, αυτή τη στιγμή και ξέρει με ποιό τρόπο μπορεί να διαχειριστεί τον θυμό του πριν αυτός γίνει λάβα και κάψει ό,τι βρει στο διάβα της. Νιώθει το θυμό, συγκεντρώνεται πάνω σε αυτό που του συμβαίνει εκείνη τη στιγμή και δεν αρχίζει να φωνάζει για όσα έχει επιτρέψει να του συμβούν από το παρελθόν μέχρι και σήμερα. Εστιάζει στο εδώ και στο τώρα, τι συνέβη αυτή τη στιγμή, όχι πριν ένα χρόνο.

Αναγνωρίστε τι ενοχλεί π.χ. το σύντροφό σας, το διευθυντή σας, ένα φίλο σας. Η πηγή του θυμού δεν μπορεί να εξαλειφθεί δια μαγείας. Είναι όμως σημαντικό το άτομο που σας ενδιαφέρει, να γνωρίζει ότι αντιλαμβάνεστε πως κάτι δεν πάει καλά γι’ αυτόν και προσπαθείτε να βοηθήσετε. Σας νιώθει δίπλα του και όχι απέναντί του.

Ο θυμός πολλές φορές, κρύβει βαθύτερα συναισθήματα. Π.χ. ένα παιδί που θέλει να του δείξουμε μεγαλύτερη προσοχή τι κάνει; θυμώνει και σπάει το βάζο μόνο και μόνο για να εισπράξει την προσοχή των γονιών του. Κάτι αντίστοιχο κάνουμε κι εμείς. Πόσες φορές δεν  δεν έχετε ακούσει ή δεν έχετε πει αφού πρώτα έχετε εκδηλώσει τον εκνευρισμό σας  “δεν ξέρω γιατί έχω στραβώσει”. Αυτό συμβαίνει όταν η αιτία του θυμού είναι ακόμα κουκουλωμένη. Τι μπορείτε να κάνετε; Μιλήστε με ηρεμία, εκφράστε τα συναισθήματά σας, τη γκρίνια σας, επιτρέψτε στον εαυτό σας να “ξελαφρώσει” για να έρθει στην επιφάνεια η πραγματική αιτία του θυμού σας. Το ίδιο επιτρέψτε να κάνει και ο σύντροφός σας. Με αυτό τον τρόπο, το μόνο σίγουρο είναι ότι τελικά θα κατανοήσετε ο ένας τον άλλο και θα βρείτε λύσεις από κοινού. Εύκολο; Όχι πάντα, θέλει προσπάθεια και από τους δύο σας.

Πείτε όχι. Γεγονός είναι, ότι πολλοί από εμάς, πιστεύουν πως λέγοντας “όχι” στον σύντροφό μας, θα τον εξοργίσουμε. Όμως καλό είναι να γνωρίζουμε πως ο θυμός προκύπτει όταν δεν ξέρουμε πως να βάλουμε όρια, όταν δεν μπορούμε να πούμε “stop και μέχρι εδώ”. Έτσι λοιπόν κάθε φορά που θέτουμε με ξεκάθαρο και ευγενικό τρόπο τα όριά μας, διευκολύνουμε την μεταξύ μας επικοινωνία.

Μετατρέψτε το θυμό σε εποικοδομητικό συναίσθημα. Ο θυμός μας δείχνει ότι ένα άτομο δεν θέλει πλέον να ανέχεται κάτι που το ενοχλεί. Αυτό από μόνο του και εφόσον το αποδεχτούμε, μας κινητοποιεί για την αλλαγή που οφείλουμε να κάνουμε, είτε ως μονάδα, είτε ως ζευγάρι. Ο εποικοδομητικός θυμός μετατρέπει το ερέθισμα σε πράξη,  μας απομακρύνει από καταστροφικές συνήθειες (π.χ. να ανεχόμαστε συμπεριφορές που μας υποβιβάζουν), μας κατευθύνει σε κάτι νέο και μας επιτρέπει να κάνουμε τις αλλαγές που επιθυμούμε.

Εάν περιηγηθείτε στο διαδίκτυο, θα βρείτε πολλές και διαφορετικές συμβουλές για το πως το να διαχειριστείτε το θυμό. Αναπνοές, διαλογισμός, σωματική άσκηση αλλά και πως να ξεφύγετε από αυτό το συναίσθημα. Ό,τι κι αν επιλέξετε, ό,τι κι αν αποφασίσετε να θυμάστε ότι εάν ο θυμός δεν γίνει αποδεκτός μέσα στη σχέση, η αποτελεσματικότητα οποιασδήποτε μεθόδου μειώνεται έως και περιορίζεται σημαντικά. Τα ζευγάρια συνήθως παίρνουν το θυμό του συντρόφου τους προσωπικά και σίγουρα δεν είναι αυτή η καλύτερη αντιμετώπιση. Ο θυμός είναι ένας τρόπος έκφρασης που κρύβει βαθιά συναισθήματα αλλά και ευαλωτότητα. Μόλις του επιτρέψουμε να αποκαλυφθεί, μιλήσουμε γι’ αυτόν, τον αναγνωρίσουμε και τον παραδεχτούμε, η σχέση βελτιώνεται και παύει να προσπαθεί να εκφραστεί στο προσωπικό μας ρινγκ πυγμαχίας.

“Ο θυμός είναι μια ενέργεια. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί δημιουργικά ή καταστροφικά. Η επιλογή είναι δική μας”

Carl Jung

* * *

Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε σχέση είναι διαφορετική, ειδικά αυτή με τον εαυτό μας. Καλό είναι να μην υποτιμάται η συνεργασία με έναν εξειδικευμένο σύμβουλο που με τις γνώσεις του και την εμπειρία του θα μπορέσει να προσφέρει βοήθεια και μια πιο ξεκάθαρη ματιά. Σε περίπτωση που θέλετε να μιλήσετε για τους δικούς σας προβληματισμούς, κλείστε τη συνεδρία σας εδώ για να συζητήσουμε ό,τι σας απασχολεί.

Γαβριέλλα Καραπατή