Έχεις ποτέ αισθανθεί εξαντλημένος/η προσπαθώντας να ευχαριστήσεις όλους γύρω σου;
- Έχεις δυσκολευτεί να πεις “όχι” σε ένα αίτημα, ακόμα κι αν δεν ήθελες;
- Νιώθεις ότι οι άλλοι εκμεταλλεύονται την καλοσύνη σου;
- Έχεις αφήσει τις δικές σου ανάγκες στην άκρη για χάρη των άλλων;
Αν ναι, τότε αυτό το άρθρο είναι για σένα.
Η δυσκολία στην οριοθέτηση είναι ένα φαινόμενο ευρέως διαδεδομένο. Πολλοί από εμάς δυσκολευόμαστε να πούμε “όχι”, να εκφράσουμε τις ανάγκες μας ή να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Ποιοι είναι οι λόγοι που μας εμποδίζουν να θέσουμε όρια; Και κυρίως, πώς μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτόν τον φόβο και να δημιουργήσουμε πιο υγιείς σχέσεις με τον εαυτό μας και τους άλλους;
Οι Ρίζες του Φόβου για την Οριοθέτηση
Ο φόβος για την οριοθέτηση έχει τις ρίζες του σε πολλούς παράγοντες, τόσο προσωπικούς όσο και κοινωνικούς. Μερικοί από τους πιο συνηθισμένους είναι:
- Κοινωνική αποδοχή: Από μικρή ηλικία μαθαίνουμε ότι η αποδοχή από την κοινωνία αλλά και από τους δικούς μας ανθρώπους είναι απαραίτητη για την ευημερία μας. Αυτό μας οδηγεί συχνά στο να δίνουμε προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων, φοβούμενοι ότι αν θέσουμε όρια θα μας απορρίψουν.
- Τραυματικές εμπειρίες: Παλαιότερα τραυματικά γεγονότα, όπως η παραβίαση των προσωπικών μας ορίων, μπορούν να δημιουργήσουν έναν βαθύ φόβο για την επανάληψη παρόμοιων καταστάσεων.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Όταν δεν πιστεύουμε στην αξία μας, δυσκολευόμαστε να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας, φοβούμενοι ότι δεν αξίζουμε κάτι καλύτερο.
- Κοινωνικοπολιτισμικοί παράγοντες: Οι κοινωνικές προσδοκίες, τα στερεότυπα φύλου και οι πολιτισμικές διαφορές μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά μας να θέτουμε όρια.
Οι Επιπτώσεις της Έλλειψης Ορίων
Η έλλειψη ορίων έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία και στις σχέσεις μας με τους άλλους. Μερικές από τις πιο συχνές συνέπειες είναι:
- Συναισθηματική εξάντληση: Η συνεχής προσπάθεια να ικανοποιήσουμε όλους γύρω μας μας αφήνει συναισθηματικά άδειους.
- Στρες και άγχος: Η αίσθηση ότι δεν έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας αυξάνει τα επίπεδα του στρες και του άγχους.
- Φυσικές ασθένειες: Το χρόνιο στρες μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από σωματικά προβλήματα.
- Δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις: Όταν δεν θέτουμε όρια, οι άλλοι μπορεί να εκμεταλλευτούν την καλοσύνη μας.
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση: Η συνεχής προσπάθεια να ευχαριστούμε τους άλλους υπονομεύει την αυτοεκτίμησή μας.
Πώς να Θέσουμε Όρια
Η οριοθέτηση είναι μια δεξιότητα που μπορεί να μάθει κανείς. Ακολουθούν μερικά βήματα που μπορούν να σας βοηθήσουν:
- Αναγνώριση των αναγκών σας: Ξεκινήστε εντοπίζοντας τις καταστάσεις που σας κάνουν να νιώθετε άβολα ή εκμεταλλευόμενοι.
- Επικοινωνία των ορίων σας: Εκφράστε τα όριά σας με σαφή και ήρεμη φωνή, χρησιμοποιώντας το “εγώ” για να περιγράψετε τα συναισθήματά σας. Παράδειγμα: Νιώθω ότι δεν λαμβάνεις υπόψη σου την επιθυμία μου να …
- Επιμονή: Μείνετε σταθεροί στα όριά σας και να είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε πιθανές αντιδράσεις των άλλων.
- Ασφαλές περιβάλλον: Δημιουργήστε ένα ασφαλές περιβάλλον για την επικοινωνία των ορίων σας, όπου και οι δύο πλευρές αισθάνονται ότι θα ακουστούν τα λόγια και οι επιθυμίες τους αλλά και ότι σέβεστε ο ένας τον άλλο.
Τα Οφέλη της Οριοθέτησης
Η οριοθέτηση προσφέρει πολλά οφέλη, όπως:
- Αύξηση της αυτοεκτίμησης: Όταν θέτουμε όρια, δείχνουμε στον εαυτό μας ότι μας νοιαζόμαστε.
- Βελτίωση των σχέσεων: Οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό.
- Μείωση του στρες: Η οριοθέτηση μας βοηθά να έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας.
- Αύξηση της ευημερίας: Μας επιτρέπει να ζήσουμε μια πιο αυθεντική και πλήρη ζωή.
Ερωτηματολόγιο Αυτοαξιολόγησης
Για να αξιολογήστε πόσο άνετα αισθάνεστε να θέτετε όρια, μπορείτε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
- Πόσο συχνά νιώθετε άβολα όταν κάποιος σας ζητάει κάτι που δεν θέλετε να κάνετε;
- Πόσο εύκολα μπορείτε να πείτε “όχι” σε ένα αίτημα;
- Πόσο συχνά αισθάνεστε υποχρεωμένοι να κάνετε πράγματα που δεν θέλετε;
- Πόσο εύκολα μπορείτε να εκφράσετε τις ανάγκες σας;
- Πόσο συχνά αισθάνεστε εξαντλημένοι μετά από μια κοινωνική αλληλεπίδραση;
- Πόσο συχνά αισθάνεστε ότι οι άλλοι εκμεταλλεύονται την καλοσύνη σας;
- Πόσο εύκολα μπορείτε να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας;
- Πόσο συχνά αισθάνεστε ότι χάνετε τον εαυτό σας;
- Πόσο σίγουρος/η είστε ότι αξίζετε να σας σέβονται;
- Πόσο εύκολα μπορείτε να απομακρυνθείτε από μια τοξική σχέση;
Σημείωση: Αυτό το ερωτηματολόγιο αποτελεί ένα γενικό εργαλείο αξιολόγησης και δεν αντικαθιστά μια επαγγελματική συμβουλή.
Η οριοθέτηση είναι ένα δώρο που προσφέρουμε στον εαυτό μας. Είναι μια επένδυση στην ευημερία μας και στις σχέσεις μας με τους άλλους. Με υπομονή και εξάσκηση, μπορούμε να μάθουμε να θέτουμε όρια και να ζήσουμε μια πιο ισορροπημένη και χαρούμενη ζωή.
Αν νιώθετε ότι χρειάζεστε περισσότερη υποστήριξη, μην διστάσετε να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό.
Και όπως πάντα, κλείστε τη δωρεάν συνεδρία σας εδώ.
Να θυμάσαι ότι: “Όταν λέμε ‘ναι’ σε όλα, λέμε ‘όχι’ στον εαυτό μας”
* * *
Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε σχέση είναι διαφορετική, ειδικά αυτή με τον εαυτό μας. Καλό είναι να μην υποτιμάται η συνεργασία με έναν εξειδικευμένο σύμβουλο που με τις γνώσεις του και την εμπειρία του θα μπορέσει να προσφέρει βοήθεια και μια πιο ξεκάθαρη ματιά. Σε περίπτωση που θέλετε να μιλήσετε για τους δικούς σας προβληματισμούς, κλείστε τη συνεδρία σας εδώ για να συζητήσουμε ό,τι σας απασχολεί.
Γαβριέλλα Καραπατή