Ζούμε σε μια εποχή όπου η βία έχει εισχωρήσει παντού. Από τα δελτία ειδήσεων μέχρι τις ταινίες και τις σειρές που καταναλώνουμε καθημερινά με αποτέλεσμα η έκθεσή μας σε βίαιες εικόνες και ιστορίες να είναι συνεχής. Αλλά πόσο κακό μας κάνει όλο αυτό; Πώς επηρεάζει τις σχέσεις μας και, το σημαντικότερο, πώς διαμορφώνει τις ζωές των παιδιών μας;

Ως γονείς, είμαστε τα πρώτα πρότυπα των παιδιών μας. Οι αξίες, οι συμπεριφορές και οι αντιδράσεις που παρατηρούν στο σπίτι, διαμορφώνουν τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον κόσμο και αλληλεπιδρούν με τους άλλους. Επενδύοντας χρόνο και ενέργεια στην καλλιέργεια ενός περιβάλλοντος αμοιβαίου σεβασμού, επικοινωνίας και συναισθηματικής νοημοσύνης, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν ισχυρές δεξιότητες διαχείρισης συγκρούσεων και να απορρίψουν κάθε μορφή βίας. Μέσα από το παράδειγμά μας, μπορούμε να τους δείξουμε ότι οι διαφωνίες μπορούν να επιλυθούν ειρηνικά και ότι η βία δεν είναι ποτέ μια αποδεκτή απάντηση.

Η Βία ως Καθημερινότητα

Η οθόνη έχει γίνει μια αναπόσπαστη πτυχή της καθημερινότητάς μας. Τη συναντάμε στα σπίτια μας, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ακόμα και στο χώρο εργασίας. Οι ειδήσεις μας βομβαρδίζουν με εικόνες πολέμου, τρομοκρατικών επιθέσεων και φυσικών καταστροφών. Οι ταινίες και οι σειρές, που κάποτε αποτελούσαν μια μορφή διαφυγής, συχνά παρουσιάζουν βίαιες σκηνές ως κάτι φυσιολογικό και αναμενόμενο και το αποτέλεσμα είναι ότι συνηθίζουμε και δεν μας εκπλήσει, δεν μας τρομάζει και δεν μας αγριεύει η άσκηση βίας. Το χειρότερο δε, είναι ότι την αποζητάμε, μέσα από τις ειδήσεις, τις σειρές και τις ταινίες.

Οι Επιπτώσεις της Βίας

Αυτό που ξεχνάμε είναι ότι η συνεχής έκθεση σε βία έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική μας υγεία. Τι μπορεί να προκαλέσει;

• Άγχος και κατάθλιψη: Η αίσθηση ανασφάλειας και η ανησυχία για το μέλλον είναι συχνά συνέπειες της παρακολούθησης βίαιων εικόνων.
• Διαταραχές ύπνου: Οι εφιάλτες και οι δυσκολίες στον ύπνο είναι συνηθισμένα συμπτώματα.
• Απομόνωση: Η τάση να αποφεύγουμε τις κοινωνικές επαφές και να κλεινόμαστε στον εαυτό μας είναι έντονη.
• Αύξηση της επιθετικότητας: Η μίμηση βίαιων συμπεριφορών, ειδικά στα παιδιά, είναι μια ανησυχητική πραγματικότητα.

Η Βία στις Σχέσεις

Η βία που καταναλώνουμε μέσω των οθονών επηρεάζει και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Μας κάνει να αποδεχόμαστε πιο εύκολα βίαιες συμπεριφορές τους συντρόφους, τους φίλους και στην οικογένεια. Μπορεί να οδηγήσει σε κακοποίηση, σε διαφωνίες και σε αποξένωση.

Η Επίδραση στα Παιδιά

Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην επίδραση της βίας. Ο εγκέφαλός τους βρίσκεται σε διαρκή ανάπτυξη και απορροφά όλες τις πληροφορίες που δέχεται. Η έκθεσή τους σε βίαιο περιεχόμενο μπορεί να:

• Διαμορφώσει εσφαλμένες αντιλήψεις για τον κόσμο: Τα παιδιά μπορεί να πιστέψουν ότι η βία είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος επίλυσης των προβλημάτων.
• Απενοχοποιήσει τη βία: Μπορεί να μειώσουν την ευαισθησία τους απέναντι στον ανθρώπινο πόνο.
• Αυξήσει τον φόβο και την ανασφάλεια: Μπορεί να φοβούνται για τη δική τους ασφάλεια και την ασφάλεια των αγαπημένων τους προσώπων.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

• Επιλεκτικότητα στην κατανάλωση περιεχομένου: Είναι σημαντικό να επιλέγουμε προσεκτικά τι παρακολουθούμε.
• Κριτική σκέψη: Να αναρωτιόμαστε για τα μηνύματα που περνούν οι ταινίες και οι σειρές και να τα συζητάμε με τους άλλους.
• Εκπαίδευση των παιδιών: Να μιλάμε στα παιδιά μας για τη βία, να τους εξηγούμε τις συνέπειές της και να τους ενθαρρύνουμε να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
• Υποστήριξη των θυμάτων: Να είμαστε δίπλα σε όσους έχουν υποστεί βία και να τους βοηθάμε να αναρρώσουν. 
• Δράση για την αλλαγή: Να συμμετέχουμε σε δράσεις που προωθούν την επικοινωνία και οπωσδήποτε μη βία.

Ερωτήματα για Προβληματισμό

• Πώς επηρεάζει η βία που “καταναλώνουμε” την αντίληψή μας για τον κόσμο;
• Ποια είναι η ευθύνη των μέσων ενημέρωσης και των παραγωγών περιεχομένου;
• Τι μπορούμε να κάνουμε ως κοινωνία για να μειώσουμε την έκθεση στη βία;
• Πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε την ενσυναίσθηση και την ανεκτικότητα στα παιδιά μας;
• Η βία στις οθόνες είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που απαιτεί την προσοχή όλων μας. Μόνο με συντονισμένες προσπάθειες μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο πιο ασφαλή και πιο ανθρώπινο.

Τροφή για σκέψη

• Ποιες είναι οι πρώτες σας αναμνήσεις από βίαιες σκηνές σε ταινίες, σειρές ή video games; Πώς σας επηρέασαν τότε;
• Υπάρχουν συγκεκριμένες ταινίες ή σειρές που θυμάστε να σας έχουν σοκάρει ή να σας έχουν προβληματίσει; Γιατί;
• Πώς πιστεύετε ότι η έκθεση σε βία στις οθόνες έχει επηρεάσει τις σχέσεις σας με τους άλλους (σύντροφος, φίλοι, οικογένεια);
• Πώς πιστεύετε ότι η βία στις οθόνες συνδέεται με την αύξηση της βίας στην κοινωνία;
• Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα που να απορρίπτει τη βία και να προωθεί την ειρηνική συνύπαρξη;
• Πώς μπορούμε να ξεκινήσουμε μια εποικοδομητική συζήτηση με τα παιδιά μας για τη βία;
• Ποιος είναι ο ρόλος της οικογένειας πρωτίστως αλλά και του σχολείου στην ευαισθητοποίηση των παιδιών σχετικά με το θέμα;
• Τι καλύτερο κάνουμε ως γονείς για να αποτρέψουμε τα παιδιά μας από τη βία;

Προσπάθησε να απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα κι αν αισθάνεσαι ότι χρειάζεσαι βοήθεια μην διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μου για μια δωρεάν συνεδρία.

“Να διδάξουμε στα παιδιά μας την ειρήνη, αλλιώς κάποιος άλλος θα τους διδάξει τη βία”

Colman McCarthy

* * *

Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε σχέση είναι διαφορετική, ειδικά αυτή με τον εαυτό μας. Καλό είναι να μην υποτιμάται η συνεργασία με έναν εξειδικευμένο σύμβουλο που με τις γνώσεις του και την εμπειρία του θα μπορέσει να προσφέρει βοήθεια και μια πιο ξεκάθαρη ματιά. Σε περίπτωση που θέλετε να μιλήσετε για τους δικούς σας προβληματισμούς, κλείστε τη συνεδρία σας εδώ για να συζητήσουμε ό,τι σας απασχολεί.

Γαβριέλλα Καραπατή