Πρώτα απ’ όλα ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Ο φόβος ανήκει στα κύρια χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης και σε καμία περίπτωση δεν δηλώνει αδυναμία, ούτε υπάρχει άνθρωπος που δεν φοβάται. Ο φόβος είναι σαν τον πόνο. Φυσικά και δεν απολαμβάνουμε την εμπειρία και οπωσδήποτε μας δημιουργεί άγχος και στρες. Ο φόβος όμως, έχει να μας πει σημαντικά πράγματα, αν τον ακούσουμε με προσοχή και ασχοληθούμε μαζί του σωστά και όχι παλεύοντας πως θα ‘’την γλυτώσουμε’’ από αυτόν.

Υπάρχουν στιγμές που η δράση ορμώμενη από φόβο είναι και δικαιολογημένη και χρήσιμη. Αν σταθούμε στη μέση του δρόμου, το μόνο σίγουρο είναι πως κάποιο αυτοκίνητο θα μας χτυπήσει. Η ενεργοποίηση του φόβου, θα μας οδηγήσει σε ένα ασφαλές σημείο και αυτό είναι σωτήριο. Τις περισσότερες φορές όμως, τα πράγματα που μας τρομάζουν περισσότερο έχουν τις εξής ιδιότητες:

Δεν είναι και τα πιο επικίνδυνα για εμάς. Φοβόμαστε τα φίδια και τα αεροπλάνα. Δεν φοβόμαστε τους καναπέδες και τις τηγανιτές πατάτες όμως. Ωστόσο, ο καθιστικός τρόπος ζωής και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη σκοτώνουν πολλούς περισσότερους από εμάς σε σχέση με τα φίδια και τα αεροπορικά δυστυχήματα. Έτσι δεν είναι;

Αυτό που πιστεύουμε ότι φοβόμαστε δεν είναι συνήθως αυτό που πραγματικά φοβόμαστε. Οι άνθρωποι που φοβούνται να ταξιδέψουν με αεροπλάνο, αφήνουν τα παιδιά τους να πετάξουν. Αν πίστευαν ότι η πτήση ήταν επικίνδυνη, θα έστελναν τα παιδιά τους με το αεροπλάνο; Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό που φοβόμαστε είναι στην πραγματικότητα η ίδια η εμπειρία του φόβου, οι δυσάρεστες σωματικές αισθήσεις και οι ανησυχητικές σκέψεις. Ο περισσότερος φόβος είναι ο φόβος του φόβου.

Η φυγή και η αποφυγή από πράγματα που μας τρομάζουν θα αυξήσει τον φόβο αντί να τον μειώσει. Αυτό συμβαίνει επειδή η αποφυγή λειτουργεί σαν εθισμός . Χρησιμοποιούμε δε τον εθισμό όχι για να προσθέσουμε ένα πρόβλημα στη ζωή μας αλλά για να λύσουμε ένα πρόβλημα, για να ξεφύγουμε από κάποια αγωνία ή δυσφορία. Δυστυχώς όμως αυτό λειτουργεί για πολύ λίγο. Το δυσάρεστο συναίσθημα από το οποίο πασχίζουμε να ξεφύγουμε, θα επανέλθει ενδυναμωμένο και θα μας κάνει να νιώσουμε χειρότερα. Η αλήθεια είναι, πως κάθε φορά που προσπαθούμε να ξεφύγουμε από τα δύσκολα συναισθήματα και τις αγωνίες, ερχόμαστε πιο κοντά στην εσωτερική μας κατάρρευση.

Τι πρέπει να κάνουμε για να διαχειριστούμε σωστά τον φόβο;

Να εκτιμήσουμε τα γεγονότα της κατάστασης, να τα ελέγξουμε. Τα γεγονότα είναι οι φίλοι μας σε αυτή την εσωτερική διερεύνηση, ακόμα κι όταν τα γεγονότα, με την πρώτη ματιά, δεν είναι φιλικά.

Είναι η στιγμή να εγκαταλείψουμε τη συνήθεια της αποφυγής. Η αποφυγή δεν μας διδάσκει τίποτα άλλο από το πώς να αποφεύγουμε περισσότερα. Πώς να το ‘’βάζουμε στα πόδια’’. Όποιος πιστεύει ότι η μόνη λύση για τη δυσφορία του φόβου είναι η αποφυγή, καλό είναι να γνωρίζει ότι το μόνο που θα πετύχει είναι ότι θα αποφεύγει όλο και περισσότερο και θα καταλήγει πάντα στην εσωτερική φυλακή της δικής του αγωνίας.

Αξίζει να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε και να αποδεχόμαστε τους φόβους μας. Ο φόβος είναι σαν ένα άτακτο γκρινιάρικο παιδί. Για να ησυχάσει, θέλει να το αγκαλιάσουμε, να ασχοληθούμε μαζί του. Να θυμάστε ότι η δυσφορία του φόβου δεν είναι το τέλος του κόσμου. Είναι απλώς ένα μέρος από τη ζωή μας που χρειάζεται να το εξερευνήσουμε.

Να αποδεχόμαστε τα συναισθήματά μας. Για να γίνει αυτό, καλό είναι να έχουμε κατά νου ότι ενώ είναι σημαντικά, δεν παύουν πολλές φορές, να είναι μόνο γεγονότα του μυαλού. Συχνά παρέχουν παραμορφωμένες πληροφορίες. Αν π.χ. νιώθεις ότι είσαι η καλύτερη επαγγελματίας του κόσμου, αυτό είναι καλό για σένα, εγώ από την άλλη θα ήθελα να δω τα στοιχεία εκείνα που αποδεικνύουν τις ικανότητές σου πριν εισηγηθώ να σε προσλάβουν στο χώρο που εργάζομαι.

Πριν πάρουμε μια απόφαση, οφείλουμε να ελέγξουμε τόσο τις πηγές πληροφοριών όσο και τα συναισθήματά μας. Αξίζει να αναρωτηθούμε, ‘’ποιες είναι οι αξίες που θέλω να αντιπροσωπεύει η απόφασή μου, ποιοι είναι οι στόχοι μου, ποια είναι τα γεγονότα αλλά και τι έχει να πει η φωνή της λογικής’’; Όταν μια απόφαση δεν βασίζετε μόνο στη λογική, δηλαδή δεν είναι μια συναισθηματική απόφαση, τότε αυτό μακροπρόθεσμα θα λειτουργήσει υπέρ μας.

Όπως όλοι έχουμε φόβο, έτσι όλοι έχουμε και θάρρος. Το ερώτημα είναι, ‘’ποιο από τα δύο θα επιλέξουμε να ακολουθήσουμε’’; Ο φόβος είναι ένας σημαντικός σύμβουλος, το θάρρος όμως είναι ένας σοφός ηγέτης και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να επιλέξουμε το θάρρος!

Ας μάθουμε από τα παιδιά, που έχουν όλους τους λόγους να φοβούνται και όμως είναι πολύ πιο περίεργα από ό,τι φοβούνται. Γιατί να λέμε στον εαυτό μας ‘’φοβάμαι’’, όταν μπορούμε να πούμε ‘’έχω περιέργεια να μάθω’’. Θα δείτε ότι αργότερα θα ευχαριστείτε τον εαυτό σας γι’ αυτό!
Ο Φρόιντ είπε, ‘’πόσο τολμηρός γίνεται κάποιος όταν είναι σίγουρος ότι τον αγαπούν’’. Η αγάπη μας δίνει δύναμη! Ας φροντίσουμε λοιπόν τις σχέσεις μας και τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Είναι η καλύτερη επένδυση που μπορούμε να κάνουμε για να έχουμε μια καλή ζωή.

* * *

Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε σχέση είναι διαφορετική, ειδικά αυτή με τον εαυτό μας. Καλό είναι να μην υποτιμάται η συνεργασία με έναν εξειδικευμένο σύμβουλο που με τις γνώσεις του και την εμπειρία του θα μπορέσει να προσφέρει βοήθεια και μια πιο ξεκάθαρη ματιά. Σε περίπτωση που θέλετε να μιλήσετε για τους δικούς σας προβληματισμούς, κλείστε τη συνεδρία σας εδώ για  να συζητήσουμε ό,τι σας απασχολεί.

Γαβριέλλα Καραπατή